Zubne proteze
Zubne proteze
Zubne proteze su stomatoloske nadoknade koje se mogu vaditi iz usta, jer nisu cementirane u ustima kao krunice i mostovi.
Proteze se dele prema vrsti materijala, na akrilatne ( plasticne ) i vizil ( metalne) koje se prave od specijalnog visoko kvalitetnog ne rdjajuceg , cvrstog, ali istovremeno i fleksibilnog materijala. Prema svojoj velicini proteze se dele na parcijalne (delimicne) i totalne, one koje zamenjuju sve zube u jednoj vilici.
Prema nacinu drzanja ili pricvrscivanja, da bi bile stabilne i ne bi ispadale iz usta pri govoru i žvakanju, proteza se dele na:
- proteze koje su pričvršćene na preostale zube, žičanim kukicama, ili vizil kukicama koje su izlivene zajedno sa vizil protezom. Obe vrste ovih kukica postavljaju se na vratnom delu zuba, malo ispod desni, kako ne bi bile uočljive prilikom govora. Ukoliko je proteza koja je pričvršćena kukicama za zube labava, kukice se specijalnim klještima mogu dotegnuti i tako postići zadovoljavajuću stabilnost proteze.
- Proteze pričvršćene ankerima, prečkama i kuglama u kombinaciji sa krunicama, mostovima ili implatatima.
- Najpoznatija i najčešće primenjivana vrsta ankera je CE KA anker. On se sastoji iz dva dela. Jedan deo je u stvari jedna okrugla omča koja se izliva zajedno sa metal keramičkom krunicom ili mostom koji se cementiraju na zube nosače i ne vade se iz usta. Drugi deo ankera je jedno dugme koje se šrafi na protezu i ono kad se stavlja proteza u usta, prolazi kroz omču koja se nalazi na krunici ili mostu. Ovo dugme je rasečeno na cetiri dela i moze se specijalnim instrumentima širiti i tako ostvarivati čvršću vezu između proteze i cementiranih krunica ili mostova, čime se postiže velika stabilnost proteze.
- Da bi se stabilnost proteze ostvarila preko prečke, krunice se izlivaju zajedno sa prečkom i bivaju cementirane u ustima na zubima nosačima. Na unutrašnjoj strani proteze je pričvršćen elastični nerđajući limčić u obliku latiničnog slova
(proteza na dva ugrađena implanta drži se stabilno preko prečke na implantima)
- Stabilnost proteze na implantatima se moze ostvariti i preko kugli koje se jednostavno ušrafe u implantat. U unutrašnjem delu proteze je pričvršćen nerđajući elastični lim u obliku kapice koji prilikom stavljanja proteze u usta preskoči najširi obim kugle i pričvrsti se u podminiranom delu kugle. Na taj način se postiže sasvim zadovoljavajuća stabilnost proteze.
- 3. Totalna proteza u gornjoj vilici se drži u ustima pomoću adhezije (ventilnog ruba) između proteze, nepca i sluzokože obraza. Proteza se može delimično držati i pomoću podminiranog dela vilice ako postoji, koji ne smeta unošenju proteze u usta.
Totalne proteze jesu najjednostavnije, ali je uzimanje otiska za totalnu protezu vrlo zahtevno i traži od stomatologa veliko znanje i iskustvo. Pre uzimanja otiska za totalnu protezu ako na vilici postoje neravnine koje su ostale posle vađenja zuba ili su pripoji mišića nepovoljno pozicionirani da bi se prilikom žvakanja ili govora proteza pomerala, mora se uraditi preprotetska priprema vilice.
Ova priprema se izvodi hirurškim putem u lokalnoj anesteziji i potpuno je bezbolna. Prvo se desni podignu i neravnine na koštanom delu vilice se frezom poravnjaju i lepo uobliče a pripoji mišića koji smetaju se premeste da ne bi mogli da pomeraju protezu kod žvakanja i govora. To je takozvano produbljivanje forniksa. Izrada proteze u donjoj vilici je najveći problem jer je donja vilica uska i mala je površina na koju proteza naleže. Dodatni problem je pokretljivost jezika i obraznih mišića koji dodatno destabilizuju protezu. Zbog ovih problema i kod dobro napravljenih totalnih proteza u donjoj vilici pacijenti se teže i duže privikavaju na nošenje ovih proteza.
Jedno od pomoćnih sredstava koji se mogu koristiti kod nestabilnih proteza su različite vrste lepkova koje se stavljaju na unutrašnju stranu proteze i dosta je stabilizuju. Kod pranja proteze i lepak treba izvaditi i ponovo staviti novi.
